Alp Tegin

Alp Tegin’in Doğum tarihi kesin olarak bilinememektedir. Samani Emiri Ahmed b. İsmail'e satılmış bir Türk gulam olarak kayıtlar da geçmektedir. Daha sonraları Samaniler' in muhafız kıtasına alınmış, burada kendini göstererek sivrilmeyi başarmıştır.

Samani Emiri Ahmed b. İsmail onu kölelikten azad ettikten sonra hacibül hücabblığa terfi ettirdi. Alp Tegin bir taraftan hassa askerleri kumandanlığını yürütürken diğer taraftan da nüfuz alanını genişletmeye çalışmaktaydı. Nitekim Samani Emiri’nin ölümü ile yerine geçen oğlu Abdülmelik üzerinde ağırlığı hissedilir bir gücü olmuştu.

Bu dönemde Samani siyaseti ve idaresinde faal bir rol oynamaya başladığı görülmektedir. Bunun göstergesi olarak şunları sıralayabiliriz;

-) Ebu Said Bekir b. Malik'in öldürülmesi olayında yer aldı.

-) Vezir Ebu Mansur Yusuf' un görevinden azledilmesi ve yerine Ebu Ali Muhammed b. Muhammed ei-Bel'ami tayin edilmesinde etkin rol aldı.

Samani Emiri ülkenin hakimi olduğu için doğal olarak tek güç sahibi olmak istemektedir. Zira kendisinden başka bir güç görmek niyetinde değildir. Alp Tegin’in nüfuz alnının genişlemesi kendisi için önünde bir tehlike olarak görmesi normaldır. Bunun için Alp Tegin’in nüfuzunu kırmak amacıyla onu Horasan valiliğine tayin etti.

Alp Tegin, Samani Emiri’nin isteğini yerine getirerek Nişabur’da valiliğe başladı. Lakin bu sırada beklenmedik bir olay vuku buldu.  Samani Emiri ölmüş ve taht mücadelesi başlamıştı. Taraflar ise şu şekildeydi;

**Alp Tegin’in ve onun nüfuz alanı: Nasır’ın tahta geçmesini istemektedir.

**Samani Hanedanı mesnupları: Mansur B. Nuh geçmesini istemekteydi.

Taht mücadelesini Samani hanedanı mensuplarının desteklediği Mansur B. Nuh kazanmıştır. Mansur bir kısım samani askerini Alp Tegin üzerine göndererek gücü elinde tutmak istemiştir. Lakin bu amacı gerçekleşmemiştir. Çünkü Alp Tegin, Samani askerlerini mağlup etmiştir.

Alp Tegin, Samanilere karşı isyan bayrağını çekmiştir. Artık kendi devletini kurma vakti geldiği düşüncesi ile Gazne’ye yürüdü. Orada hüküm süren Levikler hanedanını mağlup ederek Gazneliler Devletini kurdu. Tabi bu sırada Samani Emiri boş durmayarak Alp Tegin üzerine saldırdı ise de başarılı olamamıştır.

KAYNAKÇA

Erdoğan MERÇİL: TDV İslam ansiklopedisi - Alp Tegin