Fransız İhtilali Nedenleri

Fransız İhtilali'nin Sosyal Nedenler

» İhtilal çıktığı sırada Fransa'nın sosyal yapısı şu görüntüyü vermekteydi: Halk üç sınıfa ayrılmıştır: Asiller sınıfı, Ruhban sınıfı yani Kilise veya din adamları sınıfı, ve Halk Sınıfı Bu üç sınıfın üstünde de, ülkeyi manasiyle otoriter bir şekilde yöneten ve Bourbons hanedanına mensup Kral ve ailesi geliyordu.

» Bu üç toplum sınıflarını birbirinden ayıran sınırlar, her sınıfın sahip olduğu imtiyazlardan, yani ayrıcalıklardan ibaretti.

» En geniş ayrıcalıklara sahip sınıf Asiller sınıfıydı.

» Geniş topraklara sahip olan asiller, bu topraklarda köylüleri çalıştırırlar, fakat gelirlerin çok büyük kısmını kendileri alırlardı. Köylünün toprağı Asillerindi.

» Üstelik asiller bir çok vergilerden de muaftı. Bir çok vergileri vermezlerdi. Keza, yüksek memuriyetler ve ordudaki büyük rütbeler de asillere aitti.

» İkinci sınıf Ruhban, yani din adamları sınıfıydı. Bu sınıf da geniş topraklara sahipti. Yani kiliselerin geniş toprakları vardı. O kadar ki, ihtilal çıkuğı zaman, toprakların dörtte biri Ruhban sınıfının elindeydi. Bunlar da ne toprak vergisi ve ne de diğer vergileri ödüyorlardı. Yalnız beş yılda bir, hafif bir vergi verirlerdi.

» Mamafih Ruhban, yani Rahipler de kendi içlerinde bir takım sınıflara ayrılmıştı. Ruhban sınıfına ait ayrıcalıklar, genellikle üst düzeydeki rahipler için söz konusuydu. Daha aşağı derecedeki rahiplerin bu ayrıcalıkları yoktu. Bu sebeple, rahipler arasında da rejime karşı bir hoşnutsuzluk vardı. Bundan dolayıdır ki, ilk ihtilalcilere bazı papazlar da katılacaktır.

Halk veya Ahali sınıfa gelince bu sınıf, her türlü ayrıcalıktan yoksundu. Bütün vergileri bu sınıf ödüyordu.

Fransız İhtilali'nin Fikri Nedenleri

» 18. yüzyıl Fransası, siyasal liberalizmin öncülüğünü yapan bir çok filozof Ye aydının yayınlarına sahne olmuştu. Montesque "Kanunların Ruhu" isimli eserinde, devletlerin

kuruluşunun tarihi bir gelişime dayandığını isbat ederek, hükümdarların, iktidarlarını Allah'tan aldığı tezini sarsmaya çalışmıştır. Montesquieu bu eserinde, mutlak monarşi yerine meşruti yani anayasalı monarşiyi savunmuştur.

» Jean Jacques Rousseau "İçtimai Mukavele" isimli eserinde demokrasi'nin, savunmasını yapıyordu.

» Diderot ansiklopedisinde, esaret, vergi adaletsizliği, adaletsizlik, v.s. gibi kavramları halka izah etmiş ve halkı aydınlatmaya çalışmıştır.

» Voltaire ise, özellikle Kilise'ye hücum etmiş, ve vicdan ve fikir hürriyetini savunmak suretiyle, Kral'ın iktidarının "ilahi hak"ka dayanmadığını göstermiştir.

» Bu fikir adamlarının hepsi İhtilal'i görmeden ölmüşlerdir. Ve hiç bir zaman da akıllarından bir ihtilal geçirmemişlerdir. Fakat ne olursa olsun, bunların eserleri, mevcut düzenin doğru ve adil olmadığını, mevcut düzenden daha iyi bir toplum düzeninin de mevcut olabileceğini göstermiştir.

Fransız İhtilali'nin Ekonomik Nedenleri

18. Yüzyılda özellikle sanayi alanında meydana gelen gelişme ve inkılaplar, Fransa'yı da etkilemişti. Üretim artmış, tüccar ve sanayici zenginleşmişti. Servet sahibi olmuştu. Bir kapitalist sınıf teşekkül etmişti. Fakat, Fransa'nın ayrıcalıklı sınıflar sistemi, sermaye sahipleri ve zenginlerin, kuwetleri oranında, siyasal ve sosyal hayata katılmasına ve etki yapmasına imkan vermiyordu.

Bu durum, özellikle büyük Burjuvazi için söz konusuydu. Sanayi inkılabı bu sınıfı genişletip kuvvetlendirmiş, fakat sosyal düzen, bunlara etkinlik ve iktidar vermemişti. Ekonomik bakımdan ağırlık burjuvaziye geçtiği halde, sosyal düzen, yapay bir şekilde, bu etkinliği ve gücü, toplumun en dar kesimi olan asiller ve ruhbana vermişti.

Burjuvazi, ilk fırsatta gücünü gösterecekti. Göstermeye çalışacaktı.

Fransız İhtilali'nin Amerikan İhtilali Etkisi

Bu etki iki bakımdan söz konusudur. Biri fikri bakımdan, diğeri de ekonomik bakımdan. Amerikan bağımsızlık hareketine bazı Fransız vatandaşları da kaulmıştır. Fransızlar, Amerikalıların mücadelesinde, bir halkın kendi kralına karşı geldiğini, hürriyet ve hakları uğruna, despotizmin zincirinden kendisini kurtarmak için mücadele ettiğini görmüşlerdi. Yine görmüşlerdi. ki, Krallık otoritesi de yıkılmaz değildi.

Amerikan bağımsızlık hareketinin Fransa üzerindeki bu olumlu etkisinin yanında bir de olumsuz etkisi vardır. Yine daha önce belirttiğimiz gibi, Fransa'nın, İngiltere' den intikam almak için Amerikalılara yaptığı maddi yardım 1.5-2 milyar frankı bulmuştur ki, Yedi Yıl Savaşları'nın masraflarının Fransa'nın bütçesinde açtığı yaradan sonra, Amerika'ya yapılan bu masraflar, Fransız hazinesini büsbütün sarsmış ve zaten ihtilaI gelişmeleri de bu sarsınulara çare bulma çabaları sonucunda ortaya çıkmıştır.

KAYNAKÇA

Prof.Dr.Fahir ARMAOĞLU - 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi

sevalkygsz

Fransız İhtilali Nedenleri