1806 Osmanlı Rus savaşının müteakibinde pek çok antlaşmalar imzalanmıştır. Bunar Erfurt görüşmeleri, Çanakkale Antlaşması ve en son olarakta Bükreş antlaşmasıdır. Peki Bükreş antlaşması nedir? Bükreş antlaşması kimler arasında imzalanmıştır? Bükreş antlaşmasına dair her şey..

Bükreş Antlaşması ve Maddeleri

"Amiral Çiçagof Bükreş'de Osmanlı temsilcileri arasında barış antlaşması kabul edildi. Tarihte Osmanlı-Rus Bükreş Antlaşması olarak geçen bu antlaşma, on altı maddeden ibaretti. Maddelerin önemlileri şunlardır:" (Kurşun and Hut 2013:99)

Bükreş Antlaşması Maddeleri

"Birinci madde dostluk konusundadır" (Kurşun and Hut 2013:99)

"İkinci madde ise af maddesidir" (Kurşun and Hut 2013:99)

"Üçüncü madde ise önceki antlaşmaların yürürlükte olduğunun teyidi ile alakalıdır." (Kurşun and Hut 2013:99)

"Dördüncü madde Tuna ve Prut bölgelerindeki sınırları ve esasları ortaya koyan bir düzenlemedir" (Kurşun and Hut 2013:99)

"Beşinci ve altıncı madde sınır tespit ve iade maddesidir. Bu maddelere göre Eflak ve Boğdan, Prut suyu ve Eflak'ın kara kısmı savaştan önceki hali ile Osmanlı Devleti'ne iade edilecekti. Ancak Osmanlı Devleti iki yıl boyunca bölgeden vergi almayacaktı. Ayrıca bu bölge ile ilgili daha önceki antlaşmalardaki maddeler baki kalacaktı. Anadolu yakasındaki hudut, savaştan önceki hali esas alınarak aynen Osmanlı Devleti'ne iade edilecekti." (Kurşun and Hut 2013:99-100)

"Yedinci madde ise mübadele maddesidir" (Kurşun and Hut 2013:100)

"Sekizinci madde ise Sırpların isyanına dair maddedir. Sırpların cezalandırılmayacağı ve bir nevi özerkliğini ifade eden bir metindir. Bu madde ile artık Rusya'nın Sırpları korumacı tutumları daha da netleşmiş bulunuyordu. Cezalandırılmayacakları garantiye alınmak suretiyle, Sırpların Osmanlı toprakları içerisindeki milliyetçi fikirlerini yaymaları ve gelişmelerinin önü açılmak isteniyordu" (Kurşun and Hut 2013:100)

"Dokuzuncu ve onuncu maddeler ise, esirlerin değişimi ve iki tarafa ait halk arasındaki ticari vb. alacak verecek konularının nasıl yapılacağına ilişkin idi." (Kurşun and Hut 2013:100)

"On birinci madde ise, antlaşmanın karşılıklı imzalanmasından sonra, asker ve donanmanın çekilmesi konusunda idi" (Kurşun and Hut 2013:100)

"On ikinci madde ise Yaş Antlaşmasında geçen Garb ocakları korsanlarının Rusya ile ticaretini düzenleyen maddesinin ibkası idi" (Kurşun and Hut 2013:100)

"On üçüncü madde ise, Osmanlı sınırları dışında bir konu olan Rus-İran ihtilaflarında Osmanlı Devleti'nin arabuluculuğunun Ruslar tarafından kabulüne dairdir" (Kurşun and Hut 2013:100)

"On dördüncü madde ise dostluk maddesidir." (Kurşun and Hut 2013:100)

Bükreş Antlaşmasının Değerlendirilmesi

"Ruslar, aralıklarla da olsa yaklaşık altı yıl süren savaştan aldıkları bölgelerden sadece Beserabya bölgesini topraklarına kattılar. Osmanlı Devleti'nin savaş sebebi saydığı Eflak ve Boğdan ise Osmanlı topraklarında kaldı. Prut nehri, her iki devletin de kabul ettiği doğal bir sınır olarak kayda geçirildi. Baserabya bölgesinin Ruslar'da kalmış olması sebebiyle, Kili Boğazını da onlar ele geçirdiler. Bu durum, Tuna nehrinin bu ağzında Osmanlı Devleti kadar var olmaları ve söz sahibi olmaları anlamına geliyordu. Eflak çeşitli imtiyazlar kazanmıştı. Bu savaş sonrası Sırbistan bağımsızlığını ilan etme hayalini ertelemek zorunda kaldı. Osmanlı Devleti açısından mesele sadece Sırbistan'ın bağımsızlığının engellenmesi değildi. Sırbistan'a tanınan yeni imtiyazlar, Mora yarımadasında da bağımsızlık isteklerinin dile getirilmesine yol açtı ve Rusların da aleni desteklerinin görülmesine neden oldu" (Kurşun and Hut 2013:100)

"Rusya açısından Bükreş Antlaşması değerlendirilecek olursa, Avrupa ve Osmanlı iç siyasetindeki gelişmeler Rusya'nın lehine yorumlanabilecekken Rusya'nın kendi payına az bir şeylerle yetinip Bükreş Antlaşması'nın imzalamasını hatalı bir politika olarak görmek çok doğru değildir. Ruslar mantıklı hareket ederek risk al­ maktan kaçınmıştır. Bükreş Anlaşması'na imza atmalarının altında yatan esas sebep; Avrupa'daki durum idi. Özellikle Napolyon'un Avrupa'ya tahakküm emelleri Rusya'nın gözünü korkutan ana unsurdu" (Kurşun and Hut 2013:100)

Netice itibariyle Bükreş antlaşması nedir üzerinde durarak Bükreş antlaşmasının maddelerine kadar vererek irdelemeye gayret gösterdik.

Kaynakça

Kurşun, Zekeriya, ve Davut Hut, ed. 2013. Osmanlı Tarihi (1789-1876). 1. bs Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Fakültesi Yayını.